Και “ξαφνικά” το υπέροχο, γλυκό αγοράκι ή κοριτσάκι σας σταματά να είναι τόσο υπέροχο και γλυκό…. Αρχίζει να σας αμφισβητεί, να σας μιλά απότομα, να μη δέχεται τις συμβουλές, ή ακόμα χειρότερα τις αγκαλιές σας, να έχει «αδικαιολόγητα» ξεσπάσματα θυμού. Τι συμβαίνει; Tι άλλαξε ξαφνικά;
«Εφηβεία!» θα πουν με ύφος σοφό οι ήδη παθόντες παλαίμαχοι γονιοί, ρίχνοντάς σας ταυτόχρονα ένα βλέμμα κατανόησης ανάμικτο με οίκτο και θυμίζοντάς σας ένα παρόμοιο βλέμμα του παιδιάτρου σας πριν χρόνια όταν αναφώνησε βλέποντας το πουά πιτσιρίκι σας «Ιλαρά!».
Τι όμως σημαίνει εφηβεία και γιατί είναι σε πολλές περιπτώσεις συνώνυμο της εριστικότητας, του θυμού και της ανυπακοής από την πλευρά τού, κατά τα άλλα, τέλειου παιδιού σας;
Στην ηλικιακή φάση που χαρακτηρίζεται ως «εφηβεία», το παιδί, εκτός από τις σωματικές και ορμονικές αλλαγές που βιώνει, εισέρχεται σε εκείνη τη φάση της ζωής του που νιώθει ότι πρέπει να αποδείξει στον εαυτό του και στους άλλους ότι έχει δική του προσωπικότητα. Πρόκειται για τη μεταβατική φάση του παιδιού από την παιδική στην ώριμη ηλικία. Μία τέτοια ωστόσο σημαντική μετάβαση δημιουργεί στο παιδί αναπόφευκτα συναισθήματα φόβου, ο οποίος εκδηλώνεται εξωτερικά με τη μορφή του θυμού, της αντίδρασης και της επιθετικότητας προς τα πιο οικεία του πρόσωπα, τους γονείς του, οι οποίοι τις περισσότερες φορές δεν το έχουν καν προειδοποιήσει για τα συναισθηματικά «σκαμπανεβάσματα» που συνεπάγεται η συγκεκριμένη μεταβατική του φάση. Αυτή η φάση ωρίμανσης του παιδιού ονομάζεται από κάποιους ειδικούς «η μάχη της εξουσίας» και παρόλο που μπορεί πράγματι να αποτελεί καθημερινή μάχη για έναν γονιό, υπάρχουν και τα καλά νέα: τα παιδιά που εισέρχονται σε αυτή τη φάση της μάχης εξουσίας, δείχνουν ότι δε φοβούνται να μεγαλώσουν. Άρα, κάτι κάνατε καλά ως γονιός!
Ποιες όμως είναι κάποιες απλές τακτικές υγιούς επιβίωσης σας ως γονιού και ταυτόχρονα στήριξης του μικρού επαναστάτη σας;
* Το πρώτο «εργαλείο αυτοβοήθειας» είναι να υπενθυμίζετε στον εαυτό σας ότι το αγγελούδι σας είναι επαναστάτης με αιτία στη συγκεκριμένη περίπτωση. Κάποια στιγμή στη ζωή τους, τα παιδιά χρειάζεται να υψώσουν ανάστημα στους ενήλικες, ειδικά απέναντι στους γονείς τους, αλλιώς δε θα μάθουν ποτέ να στηρίζονται στις δυνάμεις τους. Ποιος θα ήθελε το παιδί του ως ενήλικας να συμπεριφέρεται τόσο υπάκουα όσο όταν ήταν μικρό; Αναρωτηθείτε.
* Κάνετε σαφές από την αρχή ότι δεν αποδέχεστε τις συγκεκριμένες συμπεριφορές του παιδιού σας. Αν δείξετε υπερβολική ανεκτικότητα στις μη αποδεκτές συμπεριφορές του, υπάρχει ο κίνδυνος να παγιωθούν. Συνήθως λαμβάνουμε ως καθρέφτισμα από τους άλλους τις συμπεριφορές που εμείς οι ίδιοι ανεχόμαστε. Το ίδιο συμβαίνει και στη σχέση μας με τα παιδιά μας.
* Μην πέσετε στην παγίδα να αξιολογήσετε το παιδί σας με βάση τις συγκεκριμένες παρεμβατικές ή δύσκολες συμπεριφορές του. Κάντε σαφές ότι δεν αποδέχεστε τις συγκεκριμένες συμπεριφορές, όχι ότι δεν αποδέχεστε το ίδιο.
* Προειδοποιήστε τα παιδιά σας για τις συνέπειες που μπορεί να έχουν οι παρεμβατικές συμπεριφορές τους και στη συνέχεια εμπιστευθείτε τα ότι μπορούν να διαχειριστούν, αν χρειασθεί, αυτές τις συνέπειες.
* Αντιμετωπίστε τα παιδιά με καλωσύνη και κατανόηση αλλά ταυτόχρονα και με αυστηρότητα όπου χρειάζεται. Αν χρειαστεί κάποια παρέμβαση από πλευράς σας, είτε για την αποτροπή μιας συγκεκριμένης συμπεριφοράς, είτε για την προστασία του παιδιού, εντάξτε την στην έννοια της «συνέπειας της συμπεριφοράς», όχι της τιμωρίας. Η τιμωρία δημιουργεί ενοχές και θυμό στο παιδί, οι αυτόματες συνέπειες μιας συμπεριφοράς θέτουν ένα ασφαλές πλαίσιο για να συλλογιστεί το ίδιο το παιδί αν θέλει να συνεχίσει τη συγκεκριμένη συμπεριφορά και να υφίσταται τις συνέπειες.
* Υπενθυμίζετε στο παιδί σας ότι το αγαπάτε υπό οποιεσδήποτε συνθήκες (έστω κι αν χρειαστεί να πάρετε βαθιές ανάσες πριν από αυτή τη δήλωση).
* Αν παρά τα ανωτέρω, τα πράγματα σκουρύνουν πολύ, απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό ή σε ομάδα γονέων. Άλλωστε… για αυτό είμαστε εδώ!