Το 2012, όταν στην προσωπική μου ομαδική θεραπεία μου είπαν πως "ο θυμός μπορεί να είναι πολύ χρήσιμος", νόμιζα πως τα άτομα που μου το είπαν ήταν τρελοί. Έχοντας δικές μου εμπειρίες από το "θυμό", πίστευα πως ο θυμός είναι κακό πράγμα. Συνέχεια μάλιστα συμφωνούσα με τον κόσμο που χαρακτήριζε το θυμό ως "πρωτόγονο συναίσθημα" και πως πρέπει να τον ελέγχουμε (βλ. ελέγχω) σε κάθε περίπτωση και μάλιστα να μην τον αισθάνομαι. Φυσικά, και το προσπαθούσα συνεχώς. Είτε όταν αδικούμουν, είτε όταν ενοχλούμουν συνεχώς, είτε όταν δεν επιτύγχανα τους στόχους μου, είτε όταν μου έθιγαν τον εγωισμό, εγώ πάλευα να μη θυμώσω. Είχα ζήσει στα παιδικά μου χρόνια τόσες φορές που ο θυμός ήταν επικίνδυνος -είτε από εμένα, είτε από άλλους- που δεν υπήρχε περίπτωση να αφεθώ στο να τον αισθανθώ. Πόσο μάλλον να τον αφήσω να εκφραστεί κιόλας; ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΙ ΟΧΙ. Αυτό που γνωριζα ως θυμό, τελικά κατάλαβα μετά από συζητήσεις επί συζητήσεων και με παρεξηγήσεις επί παρεξηγήσεων, ήταν η οργή. Αυτό που ονόμαζα θυμό, ήταν η "απολαυστική εκτόνωση" όλων των πρωτόγονων ενστίκτων που έχουμε στο πρώτο στρώμα του εγκεφάλου μας εξελικτικά, και μας βοηθούν να πολεμήσουμε όταν απειληθούμε. Ναι, αυτός ο θυμός, είναι το κομμάτι του "Fight-Flight-Freeze" που λέει σε 0,15sec πως κινδυνεύω και πρέπει κάτι να κάνω. Εκεί ξεκινά το "εν βρασμώ ψυχής", όπου τα βλέπω όλα στο χρώμα του αίματος, έχουν σφίξει οι μύες μου, έχουν αυξηθεί οι παλμοί μου, ο προσοχή μου έχει εστιάσει σε ένα μόνο σημείο, έχει σταματήσει η πέψη και το ανοσοποιητικό μου, έχει χυθεί ένας σκασμός αδρεναλίνη στο αίμα μου και αποφασίζω αν θα επιτεθώ στην τίγρη ή όχι. Ε, η οργή είναι όταν είμαι στη γωνία, δεν έχω από που να φύγω, ξέρω πως η τίγρη με έχει δει ξεκάθαρα και ετοιμάζεται να με ξεσκίσει κι εγώ έχω την ύστατη ελπίδα πως ακόμα κι αν πληγωθώ, θα προλάβω ίσως ένα απελπισμένο χτύπημα που θα μου δώσει την ευκαιρία να ξεφύγω και να σωθώ. Τι; Να θέλω να τα σπάσω όλα επειδή δε μου εβαλαν αρκετή ζάχαρη στον πανάκριβο καφέ μου;
Ω, ναι.
Μα, πως φτάνει εκεί; Εννοώ, πως υπάρχουν τόσοι άνθρωποι που θυμώνουν -το βλέπω στο βλέμμα τους- και διεκδικούν και πετυχαίνουν το σκοπό τους χωρίς να αντιμετωπίζουν, εντός και εκτός τους, όλα τα παραπάνω. Τι στο καλό; Αυτό που συμβαίνει είναι πως έχω μπερδέψει το θυμό με την οργή.
Η οργή, είναι ένα εξελικτικό εργαλείο επιβίωσης όπως παραπάνω. Ο θυμός είναι κάτι άλλο. Ο θυμός, είναι ένα κοινωνικό εργαλείο επικοινωνίας που σηματοδοτεί πως "κάποια ανάγκη μου δεν καλύπτεται και πρέπει να κάνω κάτι γι αυτό". Πάλι ανεβαίνουν οι σφυγμοί, πάλι "κινδυνεύω κάπως" αλλά τα επίπεδα είναι τόσο χαμηλά που μπορώ να σκεφτώ λογικά και παράλληλα έχω αρκετή κορτιζόλη και αδρεναλίνη στο αίμα μου ώστε να παρακινούμαι από το σώμα μου "να κάνω κάτι!". Όταν τελικά δε μου έβαλαν αρκετή ζάχαρη σε έναν καφέ που πλήρωσα πολύ πάνω από την αξία που πιστεύω πως θα έπρεπε να έχει, και περιμένω τουλάχιστον περισσότερο ενδιαφέρον από τον όποιον μου έφτιαξε τον καφέ, ναι, θα θυμώσω και θα ζητήσω -ανάλογα με το πόση ευγένεια μου έχουν μάθει- όχι μόνο να μου βάλουν κι άλλη, αλλά να μου ζητήσουν συγγνώμη και να μου πουν προσέχουν περισσότερο τον καφέ που φτιάχνουν σε μένα και τους δικούς μου. Και πως γίνεται να θυμώνω όμως τόσο πολύ; Στα πολύ-πολύ μικρά μου χρόνια, θύμωνα τόσο που ούρλιαζα. Τι; μόνο εγώ; Στα μικρά μου, αργότερα, μου έμαθαν πως "με τις φωνές δεν καταφέρνεις τόσα όσα θες, αλλά χρειάζεται να επικοινωνείς πολιτισμένα". Έλα όμως που αυτό που ήθελα εγώ δεν ήταν τόσο σημαντικό, όσο αυτό που ήθελαν οι άλλοι, οι μεγαλύτεροι. Οπότε, έπρεπε και να καταπιώ το θυμό μου και να μην πάρω αυτό που θέλω με τα "πολιτισμένα". Μία, δύο, τρεις, τελικά γινόταν τρόπος, και τότε "ξεχείλιζε το ποτήρι". Η σταγόνα αυτή έφερνε την οργή. "Αν δε φωνάξω, αν δεν επιτεθώ δεν θα πάρω αυτό που θέλω ποτέ τελικά" σκεφτόταν το μικρό παιδάκι. Έτσι, δεν έμαθα μια διαδικασία συνδιαλλακτικής διαχείρισης των αιτημάτων που λέμε λεκτική διέννεξη , πότε με θυμό και πότε ήρεμα, αλλά πάντα με... ροοστάτη.
Ο θυμός μου είχε μόνο ένα κουμπί: ON/OFF. Έλα όμως που στο OFF δεν ήταν αρκετά συνδεδεμένο το συναίσθημα με τη συζήτηση ώστε να μεταφέρει τα πραγματικά μου όρια στη συνδιαλλαγή μου και στο ON ήμουν ένα τέρας! Αυτό είναι τρομακτικό από μόνο του. Άλλες φορές λοιπόν απορρίπτω το θυμό μου και κατ επέκταση τον εαυτό μου, και άλλες φορές τον συνάνθρωπο, την κοινωνία, τους πολιτικούς, τους ταξιτζήδες, την πέτρα που έχω μπροστά μου και θα την κλωτσήσω μέχρι να πονέσει το πόδι μου και να βάλει νόημα αυτό που ζω. Και όλα αυτά επειδή δεν κατάλαβα τι θέλει να μου πει ο θυμός μου έγκαιρα. Έτσι λοιπόν, αν θέλω να χρησιμοποιήσω το θυμό μου, χρειάζεται να κάνω προπόνηση, να παίξω λίγο με αυτόν σε ασφαλές περιβάλλον. Χρειάζεται να παρακολουθήσω όταν εμφανίζεται, όλο και νωρίτερα, αντί να τον αφήνω να "ουρλιάζει" όταν γίνεται οργή. Όταν θυμάμαι τι με θυμώνει πραγματικά, όταν το επικοινωνώ και συνδέομαι και με τον θυμό μου, ψάχνω να λύσω το πρόβλημα της ανάγκης μου που πραγματικά δεν καλύπτεται και όχι να "ξεφορτώσω την οργή μου σε μένα, σε κάποιον ή κάτι άλλο από αυτό που πραγματικά θέλω να αντιμετωπίσω. Μόνο και μόνο αν αυτό το μαθαίναμε από νωρίς, θα είχαμε λιγότερες "Χρυσές Αυγές", λιγότερη κακοποίηση, λιγότερη αυτοκτονία, λιγότερο φόβο στη ζωή μας. Πως το ξέρω αυτό; Μαθαίνω σιγά-σιγά να θυμώνω, και δε φοβάμαι το φόβο μου. Έμαθα να τσακώνομαι χωρίς να εκρήγνυμαι. Όχι ότι δε μου ξεφεύγει ποτέ. Άνθρωπος είμαι.
Απλώς... φοβάμαι λιγότερο. Και αυτό κάνει τη ζωή πιο έγχρωμη, πιο ήσυχη, πιο απαλή. Ευχαριστώ το θυμό.
Σημείωση: Δεν πίνω καφέ γενικά και το άρθρο αυτό γράφτηκε χωρίς να έχει πληγωθεί κάποιος κόκκος καφέ ή κάποι@ Barrista.Το παράδειγμα ήταν τυχαίο. :-)
Η φωτογραφία είναι από ένα άρθρο "The anger factory" στον ιστότοπο Bruland
Comments