Όταν έχουμε βάλει ένα τσιρότο, τι θα μας πονέσει περισσότερο; Να το βγάλουμε γρήγορα ή αργά; Σκεφτόμαστε τη διαδικασία και συνήθως προτιμάμε τον έναν τρόπο από τον άλλο. Τι μας βοηθά στην επιλογή μας;
Όταν είναι να μπούμε στη θάλασσα και είναι κρύα; Μπαίνουμε αργά ή γρήγορα;
Όταν χρειαζόμαστε κάτι, το αγοράζουμε με δόσεις ή επενδύουμε κεφάλαιο;
Όταν έχουμε να διακόψουμε μια σχέση, να αποχωριστούμε κάποιο σημαντικό άτομο, θέλουμε χρόνο ή γυρνάμε απ την άλλη και χωρίζουμε;
Στην περίπτωση του φυσικού/βιολογικού πόνου, υπάρχει συγκεκριμένος μηχανισμός που λέγεται "Θεωρία ελέγχου της πύλης του πόνου"; Η θεωρία λοιπόν λέει ότι κάθε νευρώνας με τις συνάψεις του αποτελεί και ένα σταθμό, μια πύλη διόδου του ερεθίσματος απ’ όπου μπορεί να διέλθει ή να μη διέλθει το μήνυμα (ο πόνος από το νεύρο). Αν έχουν φτάσει πολλά ερεθίσματα εκεί στον ίδιο αισθητικό νευρώνα, βρίσκουν τη σύναψη "κατειλημμένη" δηλαδή θα λέγαμε, την πύλη κλειστή και έτσι διακόπτεται η μεταβίβαση του ερεθίσματος, και έτσι το αποτέλεσμα δεν είναι το άθροισμα των αισθήσεων του πόνου αλλά το "με έναν πόνο".
Σε αυτό βασίζεται το φαινόμενο που όταν τραβάμε το τσιρότο από την πληγή γρήγορα με κάποιο τρόπο λέμε πως "δεν πονά τόσο". "Κάνε το γρήγορα, αποφασιστικά και με μια κίνηση" μας λένε, και είναι ένας τρόπος να αντιμετωπίσω κάτι που δυνητικά θα μου προκαλέσει πόνο.
"Να ελέγξω..."
Υπάρχει όμως και η άλλη λογική. Αυτή που λέει: "Εγώ θα το κάνω αργά-αργά, με φροντίδα, να αντέξω κάθε μία από τις επώδυνες διαδικασίες του και να τις ελαχιστοποιήσω. Θέλω να ελέγξω τον πόνο σε κάθε στάδιό του, όπως και τις επιπτώσεις του".
"Να ελέγξω..."
Σε κάθε περίπτωση έχουμε στόχο να μειώσουμε τη δυσκολία, τον πόνο που -φυσιολογικά- φοβόμαστε για τον οποιοδήποτε λόγο όχι μόνο για επιπτώσεις επάνω μας αλλά και σε άλλους -να θυμόμαστε πως εξελικτικά ο φόβος είναι εξυπνάδα. Η κάθε τακτική έχει τα θετικά και τα αρνητικά της.
Θα χρησιμοποιήσουμε το "μια κι έξω" και ό,τι γίνει;
Θα επιλέξουμε να περάσουμε συνειδητά μία-μία τις διαδικασίες και να καθοδηγούμε ή να σταματάμε σε σημεία την πορεία μας δίνοντας "χώρο" για επεξεργασία;
Είναι πραγματικά κάποιος τρόπος καλύτερος από τον άλλον;
Και εντάξει, στον φυσικό πόνο έχουμε τον γιατρό που ξέρει να μας πει -συνήθως- αν η πληγή μας είναι έτοιμη για να αντέξει τη αδιαμφισβήτητα βίαιη κίνηση ή αν θα ήταν καλύτερο να μουλιάσουμε ή να παγώσουμε το σημείο ή να περιμένουμε ή... Στα συναισθηματικά άλγη μας όμως; Τι είναι προτιμότερο; Πως να επιλέξουμε; Όταν έχουμε να αντιμετωπίσουμε ένα πένθος;
Να φύγει ένας αγαπημένος μας γρήγορα και χωρίς πολλή ταλαιπωρία;
Να φύγει αργά αλλά αν και βασανιστικά, με χρόνο για επεξεργασία και νοηματοδότηση;
Εμείς πάλι, πως θα θέλαμε να... "φύγουμε";
Οι Βίκινγκς έλεγαν πως "είναι τιμή να πεθάνεις στο πεδίο της μάχης".
Άλλοι λέμε πως θέλουμε να "πεθάνουμε στον ύπνο μας και να μην καταλάβουμε τίποτα".
Τελικά, ο φόβος είναι πάλι αυτός που θα μας κάνει να αποφασίσουμε. Σε κάθε πόνο, σε κάθε απώλεια έχουμε να αντιμετωπίσουμε γεγονότα, ανάλογα με την αλήθειά μας, η οποία φυσικά δε σημαίνει πως είναι ίδια με την αλήθεια του άλλου που ίσως μας προτείνει μια λύση.
Αν πρέπει να φύγουμε από μια δουλειά,
αν πρέπει να χωρίσουμε από τη σχέση μας,
αν πρέπει να αποχαιρετήσουμε κάποιον που φεύγει μακριά μας,
αν δηλαδή προβλέπεται να ζήσουμε έναν πόνο, το καυτό ερώτημα στις τελεσίδικες καταστάσεις είναι:
Πως θα μπορέσω να πάω παρακάτω; Θα είμαι καλύτερα ή χειρότερα;
Το σίγουρο είναι πως όταν τελειώσει κάτι, έχω να ζήσω ένα πένθος. Και το να πω "πονάνε ωρέ τα παλικάρια;" δεν είναι πανάκεια. Η απάντηση είναι πως ΝΑΙ, πονάνε ΚΑΙ τα παλικάρια. Ακόμα κι αν φοβάμαι, δεν είναι η άγνοια του φόβου που με κάνει γενναίο.
Είναι η αντίληψη αυτού μεν, η συνέχιση στην επιλογή μου δε.
Αν και μοιάζει υπερβολικό να ξεκινάμε να μιλήσουμε για "πένθος" ξεκινώντας από ένα τσιρότο, ο στόχος είναι να καταλάβουμε πως δεν είναι όλες οι περιπτώσεις ίδιες. Σκοπός είναι να δούμε πως, όπως και με το γιατρό που θα μας βοηθήσει να εκτιμήσουμε εμείς τελικά την κατάσταση και να διαλέξουμε δρόμο, έτσι και ένας ειδικός ψυχικής υγείας δύναται να μας βοηθήσει να επιλέξουμε τι μας ταιριάζει. Όχι για να μας συμβουλέψει, αλλά για να μας συντροφεύσει, να μας καθρεπτίσει τις συνθήκες και τον εαυτό μας προκειμένου να διαλύσουμε την "ομίχλη", να βρουμε με ποιον τρόπο μπορούμε να επεξεργαστούμε καλύτερα, προκειμένου να συνεχίσουμε τη ζωή μας μετά από ένα πενθος, ένα τραύμα, μία πληγή, μία απώλεια, έναν αποχωρισμό, μία αποτυχία. Ο ψυχικός πόνος έχει αποδειχθεί πως μπορεί να έχει σοβαρά σωματικά συμπτώματα, οπότε όταν ακούμε πως "πονάει η ψυχή μου", μη βιαστούμε να το κρίνουμε ως υπερβολή ή μεταφορά.
Είναι φορές που θα βουτήξω στη θάλασσα μία κι έξω, και είναι φορές που θα πάω αργά-αργά, θα σταματήσω, θα περιμένω, θα έρθει ένα κύμα ή ένας άλλος λουόμενος να με βρέξει, θα εγκλιματιστεί το σώμα μου όσο το παρακολουθώ. Είναι φορές που θα θέλω να καταλάβω τη διαδικασία μου, και άλλες που απλά θα πρέπει να αντιδράσω για να προχωρήσω και να μην μείνω επ άπειρο σε έναν δισταγμό, σε ένα φόβο.
Και η απάντηση υπάρχει, ιδού: Δεν είναι όλα τα τραύματα ίδια, δεν είμαστε όλοι ίδιοι. Γιατί θα πρέπει να έχουμε την ίδια απάντηση για όλες τις περιπτώσεις, για όλους;
Αναλαμβάνουμε την ευθύνη μας και προχωράμε.
ΥΓ: Να σημειώσουμε επίσης πως η καλύτερη βοήθεια που έχουμε να δώσουμε στα ανήλικα άτομα της ζωής μας σε παρόμοια διλλήματα, είναι να μας δουν να αντιμετωπίζουμε τα δικά μας προβλήματα με ευθύνη και συνειδητή επιλογή. Ότι και να τους πούμε, αυτό που θα δουν θα αντιγράψουν. Το "κάνε ότι λέω και όχι ότι κάνω" δε δούλεψε ουσιαστικά πραγματικά.
